Kunst is een belangrijk middel om de belevingswaarde en de identiteit van het spoor te versterken.
Kunst is bij uitstek een medium om de ervaring te intensiveren en reizigers bewust te maken van hun omgeving en van elkaar. Kunst versterkt de beleving van beide werelden. Bovendien kan het een brug slaan tussen verschillende ruimten en omgevingen en het geeft een nieuwe invulling aan de traditie van spooriconografie, ambacht en de thematiek van het reizen die zo eigen is aan het spoor. Zo kan kunst de spooridentiteit en de belevingswaarde van het spoor intensiveren. Kunst neemt een bijzondere positie in binnen het Spoor: het begeeft zich niet op het niveau van merkidentiteit of op het niveau van de grote ruimtelijke opgaven. Het zit daar ergens tussenin. Juist door die ‘vrije’ positie die zo eigen is aan kunst wordt de culturele lading van het spoor zichtbaar en beleefbaar, als volwaardige kwaliteitsimpuls.
Kunst en de trein gaan al lange tijd samen: van een reproductie uit het openbaar kunstbezit op de tussenwand tot kunst geïntegreerd in het interieur, meubilair of zelfs exterieur van de trein. Toegepaste kunst – kunst waarvan de opdrachtverlening plaatsvindt op basis van een definitief ontwerp van het treininterieur – behelst (autonome) kunst die aanhaakt op aangewezen posities voor interieurdelen in een al gereed interieurontwerp. Geïntegreerde kunst betreft een verregaande samenwerking tussen kunstenaar en interieurontwerper. Deze samenwerking begint in de conceptfase en komt naar voren in de ontwerpuitgangspunten en het interieurconcept. Een verdergaande vorm start met de inschakeling van kunstenaars in de voorlopig ontwerpfase van het treininterieur, bedoeld om met en/of in opdracht van ontwerpers bepaalde interieurdelen uit te werken. Bij totaalkunst wordt de gehele trein al vanaf de beginfase samen met een kunstenaar ontworpen.
Vanuit het kunnen vragen als ‘Waar reis je langs?’, ‘Welke gebieden worden doorkruist?’, ‘Wat is de bestemming?’, ‘Wat is de ruimte die wordt ingenomen?’, en ‘Wat is de sociale interactie binnen de trein?, tussen treinpassagiers of mensen in de omgeving aanleiding zijn voor een kunstwerk dat de fysieke ruimte van de trein zelf overstijgt.
