In de oude reizigerstunnel van station Eindhoven liggen aan de voet van de perrontrappen drie vloermozaïeken. Het zijn recente kopieën uit 2016. De originele mozaïeken stammen uit 1956. Ze werden gemaakt door Jan Boon. Van noord naar zuid zien we drie vogels, zes vissen en drie steenbokken. De dieren refereren aan de elementen lucht, water en aarde. De dierfiguren zijn sterk gestileerd. Ze verschillen onderling van houding, maar vormen in compositie een eenheid.
In 1953 nam Koen van der Gaast de leiding over van het architectenbureau van de Nederlandse Spoorwegen. Op dat moment was de reizigerstunnel in Eindhoven al aangelegd. De plannen om deze te voorzien van drie vloermozaïeken van Jan Boon zette van der Gaast door. Boon maakte de mozaïeken in zijn atelier in Utrecht. Ingebed in beton werden ze in hun geheel overgebracht naar Eindhoven om daar geplaatst te worden in de vloer.
Reconstructie
In 1991 gingen de mozaïeken bij een verbouwing verloren. Aan de hand van oude (zwart-wit) foto’s zijn ze door restaurateur Jitse de Hoogh van Arcadis gereconstrueerd. Welke kleuren Boon indertijd aan de mozaïeken gaf, is onbekend. Vandaar dat de kopieën in zwart, wit en grijstinten zijn uitgevoerd. Voor de mozaïeken gebruikte de restaurateur, net als Jan Boon, tesserae van ongelijke vormen. Boon bracht door middel van de voeglijnen in de originele mozaïeken nog geometrische patronen aan. Deze ontbreken in de kopieën. ProRail was opdrachtgever voor de reconstructie.
De restauratie maakte onderdeel uit van een grootschalige verbouwing en restauratie van station Eindhoven waarbij onder meer een nieuwe reizigerstunnel naast de oude werd geplaatst. De voormalige reizigerstunnel, waarin de mozaïeken zijn teruggebracht, is als onderdeel van de renovatie eveneens voorzien van het kunstwerk Space van Daan Roosegaarde. Dit werk strekt zich uit over de gehele westwand.
Jan Boon
Johannes (Jan) Jacob Boon Azn. (1918-1988) was schilder, glas- en mozaïekkunstenaar. Hij volgde de opleiding monumentale kunst aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Daar was hij een van de leerlingen van Heinrich Campendonk: de glazenier die onder meer het glas-in-loodraam maakte in stationshal van Amsterdam Muiderpoort. Boon maakte meer mozaïeken in de openbare ruimte, vooral in Utrecht. Zo maakte hij de vloermozaïeken in de reizigerstunnel van station Utrecht, de mozaïeken op de stadionflat in Utrecht (1958) en het wandmozaïek in zwembad Den Hommel (1961), eveneens in Utrecht. Boon maakte ook een glas-in-lood raam voor de Abdij Sion in Diepenveen. Op een later moment in zijn carrière stopte hij met zijn werk als kunstenaar en werd hij tekenleraar aan een school in Werkhoven.
