Een nieuw ‘Handboek Groen’

Rijke traditie

Met het Landschapsplan voor het Spoor geven de spoorpartijen richting aan de groenvoorziening bij stations en in de stations- en

Tot de spooromgeving behoren alle landschappen die de spoorlijn kruist, inclusief het overgangsgebied tussen die omgeving en spoorbaan. In het overgangsgebied  gaat het bijvoorbeeld om geluidschermen en andere afschermingen. Ook civiele kunstwerken worden tot de spooromgeving gerekend.

. De landschappelijke inpassing van stationsgebouwen en railinfrastructuur vormt al veel langer een onderdeel van het werk. Tijdens de uitbreiding van het spoor in Nederland in de tweede helft van de vorige eeuw maakten de landschapsontwerpers van de Nederlandse Spoorwegen inrichtingsplannen waarin met behulp van nieuwe beplantingen de stations en de spoortracés werden verankerd in de omgeving. Vooral het werk van Hein Otto verdient bijzondere vermelding. Zijn plannen en adviezen leidden tot een

Specifiek zijn die elementen in de spooromgeving die de plek en/of de route een eigen karakter geven. Dan gaat het bijvoorbeeld om de wijze waarop het spoor het landschap doorsnijdt, de stedenbouwkundige inpassing van spoor en station in stad, dorp of wijk, het stedelijk interieur rond stations en de stationsarchitectuur maar ook om de bruggen, tunnels, geluidsschermen en viaducten op de route. De gewenste ervaring wordt bereikt door maatwerk te leveren en in te spelen op de specifieke kenmerken van de omgeving. De begrippen generiek ven specifiek zorgen voor een goede verhouding tussen eenheid en verscheidenheid. Daardoor blijft het spoor herkenbaar voor iedereen.

landschapsarchitectonisch repertoire van hoge kwaliteit.  

Aantrekkelijk, klimaatadaptief en biodivers

Het belang van groen bij het spoor neemt toe. “Reizigers waarderen hun station hoger als in een overwegend bebouwde en verharde omgeving met bomen, struiken, hagen en vaste planten een vriendelijke en gezonde uitstraling is gecreëerd” aldus Jacqueline Velzeboer, projectmanager omgeving bij het ProRail Perron Programma. De groene inrichting op en naast het perron moet een aantrekkelijk beeld opleveren voor de reiziger, maar daarbij wordt het sortiment zo gekozen dat het ook een meerwaarde heeft op het gebied van natuur, klimaatadaptatie en het welbevinden van de mens. Inheemse en bloeiende beplanting vormt een habitat en een voedingsbron voor met name insecten, want die vormen de basis voor

Biodiversiteit is de variatie aan soorten en ecosystemen. Een ecosysteem is het geheel van planten en dieren in een gebied en de onderlinge verhouding daartussen.

. Ook kan beplanting iets betekenen voor de klimaatadaptatie door bijvoorbeeld het wegvangen van fijnstof en het beperken van hittestress. Bosch Slabbers Landschapsarchitecten hebben bij de totstandkoming van dit Handboek geadviseerd.

Robuust en levensvatbaar

Bij de selectie van beplanting in het

Een van de stationsdomeinen uit het Stations­concept. Het reisdomein staat in het teken van het gemakkelijk en efficiënt verplaatsen van en naar de trein. Het bedient zowel aankomende als vertrekkende reizigers.

moet rekening gehouden worden met de relatief moeilijke groeiplaatscondities. Met name de beschikbaarheid van voldoende water en de juiste grondsoort en toplaag zijn  hier kritisch. Daarnaast zijn spoorveiligheid, beheer en onderhoud belangrijke factoren waarmee rekening gehouden moet worden. “Samen met ProRail en onze adviseurs hebben we gezocht naar een sortiment van planten dat goed gedijt in het veranderende klimaat” aldus Martijn Tellmann, adviseur instandhouding groen bij NS. “Op basis van dit handboek kunnen we heldere afspraken maken over aanleg en beheer”.

Uitnodigend

Het concept voor de (her)inrichting van het groen op de stations is een natuurlijk beeld. Dit betekent dat in principe streekeigen sortiment wordt toegepast. Wanneer dit niet mogelijk is, wordt ingezet op het creëren van een beeld dat zoveel mogelijk aansluit bij het landschap in de omgeving. “Waar NS en ProRail het groen in eigendom en beheer hebben werken we de komende tijd het Landschapsplan verder uit in verschillende Handboeken, om te beginnen met de spoorbermen”, aldus Luiten. “En als

Verzamelnaam voor alle niet-spoorse partijen die al dan niet indirect bij spoorse opgaven betrokken partijen zijn, zoals gemeenten en provincies. 

gedeeltelijk of volledig verantwoordelijk zijn voor het groen bij stations of langs het spoor krijgt de uitwerking een inspirerend karakter met aanbevelingen en voorbeelden: een uitnodiging aan gemeenten en terreinbeheerders om ontwerp, inrichting en beheer samen op te pakken met de spoorpartijen. Hier beginnen we met de stationsomgeving”.