Een innovatieve manier van kijken
Op het jaarlijkse Licht en Ruimte congres voor lichtadviseurs voor de openbare ruimte, stond in de keynote de verlichtingsvisie ‘Nieuw Licht op Stations’ centraal. Onze adviseur Jos van den Hende gaf een inleiding over deze nieuwe verlichtingsvisie van de spoorsector waarin de beleving van de reiziger centraal staat.
Omgevingsgericht ontwerp
Op het congres, georganiseerd door NSVV, het kenniscentrum voor licht en verlichting en de Stichting Openbare Verlichting Nederland (OVLNL) bogen lichtprofessionals, ontwerpers, beleidsmakers en leveranciers zich over het omgevingsgericht ontwerpen van openbare verlichting. Pleinen, straten, parken en ook stations, zijn plekken in de stad die zonder uitgekiende verlichting niet kunnen functioneren. Door verlichting optimaal af te stemmen op de ruimte, het gebruik maar vooral ook de gebruiker, de bewoner en de reiziger ontstaat een openbare ruimte waar je je thuis voelt.
Een integrale opgave
Licht is meer dan een lamp die je aandoet als de avond valt. Behalve om kunstlicht gaat het ook over daglicht. Daglicht levert binnen stations een belangrijke bijdrage aan de leesbaarheid. Het brengt structuur aan en helpt reizigers bij het vinden van de weg. “Licht is een integrale opgave geworden”, aldus Van den Hende. “Het is allang niet meer het domein van alleen installateurs.” De visie Nieuw Licht op Stations vraagt aandacht voor verlichting als integrale opgave: geen armaturenplan maar een verlichtingsontwerp. Geen kunstlicht dat de dagsituatie nabootst, maar licht dat zorgt voor een prettige nachtsituatie waarin de beleving van de reiziger centraal staat.
Momentum
Het lijkt alsof er nog nooit zoveel belangstelling is geweest voor verlichting. Door de komst van nieuwe technieken als LED, en door de wil om te bezuinigen voor het milieu en de portemonnee. Maar vooral ook door de manier waarop verlichting beter gestuurd kan worden, waardoor het licht kan meekleuren met het weer of seizoen, met de dag en de drukte, met de architectuur of de plek. Nu de verlichting op de stations aangepast wordt om deze optimaal te maken voor iedereen, dus ook als je minder goed ziet, lijkt dit de katalysator en motor te kunnen zijn voor een nieuwe kijk op verlichting op stations.
Anders kijken
In de Visie Nieuw Licht op Stations omschrijven NS Stations, ProRail en Bureau Spoorbouwmeester hun ambitie wat betreft licht. Doel: met de verlichting het station nog beter te laten functioneren. Om dat te bereiken is een andere benadering en een andere manier van ontwerpen nodig: van kijken naar wat een armatuur doet naar kijken wat het licht doet. Hoe ondersteunt licht de functies op het station? Hoe kunnen licht en verlichting de kwaliteitsslag versterken die we de afgelopen jaren op stations gemaakt hebben? En misschien wel het allerbelangrijkste: hoe kan licht de gewenste ervaring en beleving van de reiziger optimaal ondersteunen zodat zij het station en de omgeving als prettig, overzichtelijk en veilig ervaren en zich welkom voelen tijdens de reis? Wanneer we deze opgaven integraal oppakken valt er nog veel winst te behalen. Anders leren kijken is het devies. Van den Hende: “Deze nieuwe manier van kijken is misschien wel de grootste innovatie in deze doorgaans door techniek gedreven branche.”