Op de wanden van de stationshal in Haarlem hangen twee grote tegeltableaus. Ze hebben dezelfde afmetingen. Ook zijn ze allebei in monochrome tinten uitgevoerd en omlijst met een sierrand van tegels. Het zijn allegorieën op Industrie en Landbouw. De tegeltableaus tonen de tijd van voor het industriële tijdperk. Ze illustreren de impact van de uitvinding van de stoommachine als ‘vervanger’ van de inzet van paarden, molens en menselijke spierkracht. Bovendien refereren de tableaus aan de context van het station en aan de voorspoed die de spoorwegen zouden brengen voor landbouw en industrie: twee bedrijfstakken die ingrijpend veranderden in het industriële tijdperk.
Landbouw
Op de oostwand in de stationshal hangt het tegeltableau Landbouw. In grijstinten is een boerentafereel afgebeeld. Twee paarden trekken een ploeg voort. Een boer op klompen loopt erachter. Tezamen vormen ze een diagonale lijn die door het kaarsrechte landschap loopt. In de verte zien we een Hollandse molen en een boerderij. Op de voorgrond staat wat gewas. De lucht is bewolkt. De vorm van de wolken vertoont kenmerken van de destijds ‘heersende’ art nouveau. Het hoofdtafereel wordt omrand door een decoratieve lijst van tegels in wit en bruin. Het tableau is vrijwel geheel omlijst door hardstenen bouwornamenten.
Jacob van Rossum
Het tegeltableau dateert uit 1908: het jaar waarin het station van Haarlem gereed kwam. Het is gemaakt door Koninklijke Plateelbakkerij Rozenburg in Den Haag. De naam van de plateelbakker is rechtsonder in de sierrand verwerkt. Het tafereel zelf is ondertekend met J.W. van Rossum. Jacobus Willem (Jacob) van Rossum (1881-1963) was plateelschilder bij Koninklijke Plateelbakkerij Rozenburg. Het Rijksmuseum en Museum Boymans van Beuningen hebben werk van hem in hun collecties.
Meer tegeltableaus
Station Haarlem is rijk gedecoreerd met tegeltableaus. De perrongebouwen zijn voorzien van tableaus in eenzelfde palet die de functie van de gebouwen duiden of de spoorwegen representeren. Zij verwijzen evenals de tegeltableaus uit de stationshal naar ‘de oude tijd’. Dit thema komt ook terug in bijvoorbeeld de grote reliëfs op de torens van station Amsterdam Centraal: zij verbeelden de oude tijd met taferelen van traditionele landbouw en scheepvaart.
Ter gelegenheid van het 100 jarig jubileum van de spoorwegen schonken zowel de bond van gepensioneerden bij de Nederlandsche Spoor- en Tramwegen als de stationskruiers een tegeltableau. Deze werken van Jaap Gidding en Adrianus Stolk zijn eveneens op de perrongebouwen aangebracht.
