Op de gevel van het stationsgebouw in Winterswijk bevindt zich aan de spoorzijde een bronzen herdenkingsplaquette uit 2010. Hiermee worden de 326 Joodse inwoners van Winterswijk herdacht die zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het opschrift is: “GEDENK DE JOODSE INWONERS VAN WINTERSWIJK DIE WERDEN / WEGGEVOERD NAAR DE CONCENTRATIEKAMPEN EN NIET MEER / TERUGKWAMEN. JOM HA SHOA 2010.”
De plaquette is vervaardigd naar het schilderij Sjofar dat Jip Wijngaarden maakte in 2005. Slechts in enkele details wijkt het reliëf af van het originele schilderij. Het stelt een mansfiguur voor die in de hemel lijkt te zweven. Hij blaast op een sjofar. Zijn taliet (gebedskleed) wappert achter hem. Links onder hem ligt een verlaten dorp aan een spoorweg en rechts is een grote groep gedeporteerden afgebeeld die met hun bagage in een lange stoet voortgaan.
Een sjofar is een hoorn van een dier die op Joodsreligieuze feestdagen als blaasinstrument wordt gebruikt, onder andere op Jom Kippoer (Grote Verzoendag). De klank is een waarschuwing, maar ook een oproep tot bezinning, verzoening en boetedoening. Het klagende geluid doet denken aan het lijden van de mens.
Jip Wijngaarden lichtte het schilderij in de media toe. De zwevende man stelt een profeet voor. De gebouwen in het dorpje hebben geen deuren of ramen. "Waren we blind voor wat er gebeurde of wilden we het niet zien?", vraagt zij zich af.
De plaquette werd gemaakt in opdracht van de Werkgroep "Leren van de Oorlog", Winterswijk.
Henk Vis schreef een gedicht ter gelegenheid van de onthulling van de plaquette:
De stilte verscheuren
Stilte is er in soorten:
De verbaasde stilte
om alles wat er gebeurt
met de mensen om je heen:
klanten, buren, vrienden
worden vijanden genoemd
De angstige stilte
om ontdekt te worden
terwijl je verstopt zit
om ontdekt te worden
terwijl je probeert te helpen
De verbijsterende stilte
die achterblijft
als het lawaai van arrestaties
verstomd is
en huizen leeg zijn
De beschaamde stilte
om wat niet gedaan is
om klanten, buren, vrienden
te hulp te komen
en bij te staan
De onverschillige stilte
die niet ziet en niet hoort
die zich wegdraait
van wat anderen
wordt aangedaan
De stilte van het verdriet
om wie geweest zijn
en nooit weerkomen
om zoveel
vernietigde levens
De stilte van het gedenken
die anderen tegemoet komt
hen omarmt
hen in de ogen kijkt
en om vergeving vraagt...
...die stilte
mogen wij misschien vragen
van elkaar.
Jip Wijngaarden
Jip (Yanneke /Janneke) Wijngaarden (1964) groeide op in Ermelo. In 1980 startte ze haar opleiding aan de Nimeto in Utrecht: een mbo-school waar ze lessen in grafisch ontwerp, tekenen en decoreren volgde. Haar doel was door te stromen naar de kunstacademie maar in 1982 brak ze haar opleiding af omdat ze de hoofdrol kreeg in de theaterproductie Anne Frank van Jeroen Krabbé. Naast de toneel- en filmcarrière die ze daarna volgde, bleef ze tekenen en schilderen. In 1990 trouwde ze met een Fransman en emigreerde naar Frankrijk. Ze richt zich tegenwoordig op de schilderkunst. Het thema ‘Israël en de Bijbel’ staat in een groot deel van haar werk centraal.
