Als achteloze reiziger die het liefst zo snel mogelijk uit de drukte wil, realiseer je je misschien niet dat Station Amsterdam Centraal meer is dan een ov knooppunt. Want achter en voor de schermen wordt namelijk met man en macht gewerkt aan de gewenste experience waarbij het station zich wil profileren als visitekaartje van Amsterdam en zelfs van Nederland: een plek van en door mensen. Dat het station er voor iedereen wil zijn blijkt ook uit de ubuntu-achtige filosofie waarmee het station zich profileert: "We willen dat iedereen hier iets leert of ontdekt over anderen en zo meer open-minded en begripvol wordt. Daarom leggen we de nadruk op openheid en ontmoeting, passend bij het karakter van de stad en de diversiteit aan mensen que leeftijd, sociale klasse, overtuiging, geaardheid en culturele achtergrond," aldus NS Stations.
In het kader van practice what you preach bleek de opdracht van NS Stations (i.s.m. ProRail) aan United Painting (Dre Urhahn, Thamon van Blokland en Marije Lytske Hester) om de Oosttunnel te transformeren een perfecte match. Dagelijks maken ruim 30.000 reizigers en bezoekers gebruik van deze tunnel. In het kader van het Programma Hoogfrequent Spoor zal de tunnel worden verbreed en worden de stijgpunten vernieuwd. De stationsmanager wilde daarom voor de periode voorafgaand en tijdens de verbouwing de achterblijvende kwaliteit en de bouwoverlast verzachten met een verrassend en inclusief kunstwerk. Het kunstwerk heeft een tijdelijk karakter en zal gefaseerd verdwijnen gedurende de verbouwing tussen 2025 en 2028.
United Painting werd vanaf dag één gastvrij ontvangen en kreeg letterlijk ruim een half jaar onderdak met een werkplaats in een van de passages, van waar uit het collectief dagelijks werkte aan het ontwerp, gesprekken met reizigers, gasten en medewerkers voerde en de collectieve schilder sessies voorbereidde. In het Parool en andere media plaatste United Painting een oproep om deel te nemen aan dit creatieve proces, en medewerkers van het station, vrienden, collega-kunstenaars werden ingeschakeld.
Onder de bezielende doch strakke leiding van Dre Urhahn ontwikkelde het ontwerp zich door, laag over laag. De huidige tunnel dateert uit de jaren tachtig is door architect Henk Woltjer voorzien van een iconisch tegelpatroon. De uit tien bij tien cm tegeltjes opgebouwde H en I patronen vormden precies het vertrekpunt voor het ontwerp van Marije Lytske Hester. "We hebben die vloer geanalyseerd en binnenste buiten gekeerd. En alles ermee gedaan wat je er tegenwoordig mee kan doen en wat je vroeger niet kon. Waar we mee bezig waren deed me denken aan het samplen van hiphopmuziek. De oude vloer is als een oude, toffe, swingende beat. Wij hebben als producers en als dj’s die beat als uitgangspunt genomen en er nieuwe muziek van gemaakt” (Nederlands Dagblad, vrijdag 25 februari 2022). Nieuwe co-painters werden opgenomen als deel van de crew. En het briljante patroon werd minutieus en geduldig gedurende tientallen nachtelijke schildersessies met roller en kwast uitgevoerd door de crew van United Painting en co-painters. Zelfs de ontwerper Henk Woltjer die de oproep had zien staan, schilderde een nachtje mee. Het resultaat is een tientallen meters lange duizelingwekkende zee aan patronen en kleuren, bij wijze van eerbetoon aan de jaren '80.
United Painting
United Painting is een collectief van kunstenaars, schrijvers, denkers en ontwerpers. Hun visitekaartje is de potentie om overal ter wereld mankracht en inspiratie aan te boren met als doel het gezamenlijk creëren grootschalige sociale kunstprojecten op onverwachte plaatsen - van favela’s in Brazilië en gemeenschappen in Noord Philadelphia tot sloppenwijken in Haïti en vluchtelingenkampen in heel Europa - in samenwerking met lokale gemeenschappen. United Painting profileert zich als een groeiende beweging van creatief activisme, die iedereen omarmt die graag meedoet. United Painting Foundation werd opgericht door Dre Uhrhan, geïnspireerd door het Favela Painting Project, dat hij samen met collega Jeroen Koolhaas twaalf jaar geleden realiseerde. Momenteel werkt United Painting aan het bouwen van een platform dat de impact van hun werkwijze analyseert om kennis hierover te kunnen delen.
