Overslaan en naar de inhoud gaan
Kunstwerk

Gevleugeld wiel met telegraafkabels

Bijzonderheden

Thema Spoorambacht Onderwerp
Gevleugeld wiel met telegraafkabels
Kunstvorm
Tegelkunst
Materiaal/techniek
Tegeltableau
Locatie Afmetingen in cm
36 x 290
Jaartal
Locatie gebied
Gevel

In 1881 werd de spoorlijn van Haarlem naar Zandvoort aangelegd op initiatief van een groep ondernemers. Zij wilden in navolging van de populair geworden zeebaden een mondaine badplaats stichten. De comfortabele ontsluiting per trein verbond Zandvoort met Haarlem en Amsterdam. Ook was sprake van directe treindiensten naar Duitsland en Zwitserland. Zandvoort werd een badplaats met internationaal aanzien; eerst geliefd bij de elite en daarna populair bij het brede publiek. 

Het huidige stationsgebouw van Zandvoort aan Zee – destijds Zandvoort Bad geheten – werd in gebruik genomen op 26 juni 1908. Het verving het station Zandvoort Dorp. Het riante stationsgebouw bevat stijlkenmerken van de Hollandse renaissance en de art nouveau. Het beschikt over een bescheiden decoratieprogramma met het thema ‘visserij en zee’. Het stationsontwerp wordt toegeschreven aan D.A.N. van Margadant die als architect werkzaam was bij de Hollandse IJzeren Spoorwegmaatschappij (HIJSM). 

Telegrafiekantoor

In de buitengevel van het stationsgebouw bevindt zich een tegeltableau boven een deur aan de centrumzijde. Centraal staat een rijzende zon met daarboven het gevleugelde wiel. Aan weerszijden zijn vier isolatoren afgebeeld met daartussen telegraafkabels. Dit tegeltableau verwijst naar het telegraafkantoor dat zich hier bevond. 

In de beginjaren bestond een nauwe relatie tussen de spoorwegen en de telegrafie. Zo speelde de HIJSM een grote rol bij de aanleg van de eerste telegraafverbinding van Nederland die op 25 mei 1845 in gebruik genomen werd. De draadverbinding werd aangelegd langs de spoorlijn Amsterdam - Haarlem en werd nog datzelfde jaar doorgetrokken naar Den Haag. De HIJSM had zelf belang bij de telegrafie. Op deze manier kon men de communicatie onderhouden tussen het personeel op de diverse stations en werkplaatsen. Vanaf 1847 exploiteerde de HIJSM de telegrafie ook op commerciële basis door diensten aan te bieden aan het publiek. Pas in 1852 werd telegrafie een Rijksaangelegenheid. 

 

Bron

www.vriendennederlandstegelmuseum.nl op 3 september 2018.
W. van Leeuwen en H. Romers, Een spoor van verbeelding. 150 jaar monumentale kunst en decoratie aan Nederlandse stationsgebouwen, 1988, pp. 134-135.
H. Romers, De spoorwegarchitectuur in Nederland 1841-1938, Zutphen 1981.
Algemeen Handelsblad, 24 juni 1908. 
De Telegraaf, 20 maart 1909.
www.capriolus.nl op 3 september 2018.
Steenhuis Meurs, Cultuurhistorische waardestelling station Zandvoort aan Zee, 2013

Even geduld aub, u wordt doorgestuurd naar de beeldenbank