Milou van Ham kreeg in 2010 de opdracht van de gemeente Houten en ProRail om een kleurrijk, warm en verrassend kunstwerk te maken voor de Zuidtunnel: een fiets- en voetgangerspassage onder het station. Van Ham maakte een groot tegelmozaïek bestaande uit ruim 20.000 kleine vierkante tegeltjes, getiteld XXX. De helft van de tegeltjes is voorzien van een liggend kruisje in zestien verschillende kleuren. Tezamen vormen ze een grote merklap: een borduurwerk van het alfabet en diverse andere afbeeldingen dat sinds de 17e eeuw in Nederland wordt gemaakt.
In haar ontwerp verwerkte Van Ham elementen die gerelateerd zijn aan de plek en de gemeente Houten. Zo is aan de randen van het mozaïek het ABC van Houten te lezen: trefwoorden die de gemeente en haar verleden van A tot Z samenvat: van het Amsterdam-Rijnkanaal tot Zeldzaa, de naam van een boerderij in Houten. Onder de M treffen we MvH2010: de initialen van de kunstenares en de datering van het kunstwerk.
In het midden zijn zes haiku-achtige teksten aangebracht die onder meer de ervaring van het omringende verkeer weergeven of verwijzen naar een jaarlijks kindervakantiefestijn in Houten. Zes rode cirkels verwijzen naar de 16e-eeuwse plafondschilderingen in de plaatselijke kerk. Over het hele mozaïek verspreid, zijn kleine blauwe symbooltjes te zien: vlinders, archeologische vondsten en de fruitsoorten die rondom Houten worden geteeld. In witnuances zijn nog eens vijf vlinders te onderscheiden. De vlinder verwijst naar de vorm van de gemeente Houten die met enige fantasie lijkt op een vlinder.
De tegeltjes zijn door MaatWerkTegels uit Utrecht voorzien van gekleurde kruisjes. De losse tegels werden door Van Ham en haar team op verschillende matten geplakt. De tegelzetter, Wout’s uit Amsterdam, heeft de matten op de tunnelwand gelijmd op aanwijzingen van de kunstenaar.
Milou van Ham
Milou van Ham (1964) studeerde filosofie. Ze woont en werkt in Rotterdam, is graficus, interieurontwerper en werd vooral bekend met haar locatiegebonden installaties voor de openbare ruimte. In haar werk speelt een ‘talige component’ vaak een grote rol. Ze was enige jaren als docent verbonden aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam en doceerde tevens aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam.
