Overslaan en naar de inhoud gaan
Kunstwerk

Treinpersoneel

Bijzonderheden

Thema Spoorambacht Kunstenaar
Emil van den Bosche (waarschijnlijk)
Onderwerp
Treinpersoneel
Kunstvorm
Beeldhouwkunst
Materiaal/techniek
Twee reliëfs in natuursteen
Locatie Afmetingen in cm
140 x 170 x 15
Jaartal
Uitvoering
Ontwerp herbestemming: Sarlemijn architecten
Locatie gebied
Perron(gebouw)

Op perron 4/5 van Station Amersfoort bevindt zich een herdenkingsmuur voor de gevallen spoorwegmedewerkers in de Tweede Wereldoorlog. Het is onderdeel van de westgevel van Perrongebouw B. Twee uit 1901 stammende reliëfs maken deel uit van de muur. Beide bevonden zich oorspronkelijk in de voorgevel boven de hoofdingang van het oude stationsgebouw van architect Dirk Margadant dat hier stond van 1901 tot 1995. De reliëfs werden gemaakt door Pierre Elysée (Emil) Van den Bossche (1849-1921).

Op de reliëfs zien we treinpersoneel aan het werk. Het linker reliëf toont twee mannen op een stoomlocomotief: een machinist en een stoker. De machinist staat rechts op de voetplaat naast de geopende vuurdeur. Zijn hoofd is van de kijker afgewend: hij bedient de regulateur. Links schept een stoker kolen op het vuur. Het tafereel heeft Art Nouveau stijlkenmerken. Dit blijkt met name uit de hoefijzervormige omlijsting met florale motieven. De zwik rechtsboven is gevuld met stoom: het symbool van (stoom-)kracht.
Op het rechterreliëf is onderhoudspersoneel afgebeeld. Twee mannen staan naast het wiel van een locomotief. De rechter smeert de wielas en de linker houdt een grote drijfstang vast. Ook deze afbeelding heeft een hoefijzervormige omlijsting met florale motieven. Dit reliëf heeft in de zwik linksboven bliksemschichten. Zij staan symbool voor snelheid.
Het tweetal snelheid en stoomkracht is een veelvoorkomende symboliek in de kunst van het spoor. We vinden het ook terug op het station Den Haag HS en het voormalige station van Delft.

Bij de sloop van Margadants stationsgebouw in 1995 werden de reliëfs geconserveerd. In 1997 kregen ze een nieuwe plek als onderdeel uit van de herdenkingsmuur. Op de muur zijn ook twee koperen gedenkplaten aangebracht die ontworpen zijn door H.G.J. Schelling. Die platen vinden we in het hele land. Ze dienen ter nagedachtenis van de 477 spoorwegmedewerkers die vielen in de Tweede Wereldoorlog.
Nog zes bouwsculpturen van de oorspronkelijke gevel werden herplaatst. Zij kregen een plek in de traverse van het nieuwe station. 

Emil Van den Bossche

De van oorsprong Belgische beeldhouwer Pierre Elysée (Emil) Van den Bossche (1849-1921) was opgeleid aan de École des Beaux Arts in Brussel. Van den Bossche kwam naar Nederland als assistent van de eveneens Belgische beeldhouwer Eduard Colinet die doceerde aan de kunstnijverheidsschool Quellinus in Amsterdam. Van den Bossche maakte veel beeldhouwwerk voor kerken, waaronder de Amsterdamse Mozes en Aäronkerk. Hij werkte vaker voor de spoorwegen, onder meer in Vlissingen, Den Bosch en Den Haag HS. In 1893 richtte hij samen met Willem Crevels het Atelier Van den Bossche en Crevels op. Dit atelier vervaardigde onder andere het beeldhouwwerk op de Gouden Koets. 

 

Bron

W. van Leeuwen en H. Romers, Een spoor van verbeelding. 150 jaar monumentale kunst en decoratie aan Nederlandse stationsgebouwen, 1988, pp. 77-78.

Even geduld aub, u wordt doorgestuurd naar de beeldenbank