In station Haarlem is een aantal belangrijke voorzieningen op het grote eilandperron gehuisvest. Zo zijn onder de grote overkapping de wachtkamers, de restauratie en een houten seinhuis gelegen. Op de gevels van de perrongebouwen zijn verschillende tegeltableaus aangebracht. Ze hebben alle hetzelfde kleurpallet. De voorstellingen en afmetingen verschillen. Sommigen duiden de functie van de gebouwen, andere representeren de spoorwegen en de vooruitgang die zij hebben gebracht. Wie de tableaus ontworpen heeft, is onbekend. Ze zijn vervaardigd door Plateelbakkerij Rozenburg in Den Haag.
Tegeltableaus bij de wachtkamers en stationsrestauratie
In het langste perrongebouw waren voorheen de wachtruimtes en de stationsrestauratie gevestigd. De tegeltableaus die de toegang tot de wachtkamer eerste en derde klasse aanduiden, zijn nog altijd aanwezig. Beide wachtkamers worden ontsloten door twee deuren en twee identieke tegeltableaus. Op een crèmekleurige tegel is met een groene letter het opschrift 'wachtkamer eerste klasse' of ‘wachtkamer derde klasse’ geschilderd.
Bij de wachtkamer eerste klasse zijn aan weerszijden van het opschrift frontaal twee locomotieven afgebeeld. De stoom die zij uitstoten, vormt een kader boven de letters. De vorm van de stoomwolken heeft kenmerken van de art nouveau. Eronder staan twee stootblokken en vier dwarsliggers afgebeeld. Helemaal onderaan vliegt een zwaluw. De zwaluw symboliseert de snelheid van het reizen per trein. Het tafereel wordt doorsneden door twee telegraaflijnen die aan vier isolatoren zijn bevestigd. De gehele voorstelling wordt omkaderd door een bruine lijn en smalle gele tegeltjes. Behalve een aanduiding van de wachtkamers, zijn de tegeltableaus ook een ode aan stoomkracht, snelheid en de zegeningen van de elektrische telegrafie.
Bij de ‘wachtkamer derde klasse’ vullen twee haakvormige tegeltableaus het muurvlak. Ze bevinden zich naast en boven de hardstenen boog van de portieken die leiden tot de wachtkamers. De letters worden omringd door groene en donkergele geometrische ornamenten. Links onder het opschrift is frontaal een zwart gevleugeld wiel afgebeeld. Op de achtergrond zien we een opkomende zon. Deze aankondiging van een nieuwe dag staat symbool voor het aanbreken van het nieuwe (industriële) tijdperk. Onder de zon bevindt zich een aantal gestileerde bliksemschichten. Zij symboliseren snelheid. Onderaan drijven blauwe stoomwolken met kenmerkende art nouveau-vormen. De voorstelling wordt omkaderd door een bruine lijn en smalle gele tegeltjes. De tableaus markeren de wachtruimtes en zijn daarnaast een ode aan de verworvenheden van de stoomkracht.
Voor de opschriften op dit station werd door Jac. van den Bosch een speciale letter ontworpen. De letter is op verschillende plaatsen toegepast: op de voorgevel, bij het urinoir, aan de perronwand ter hoogte van de stationshal (het opschrift Haarlem) en op de tegeltableaus met de opschriften ‘wachtkamer eerste klasse’ en ‘wachtkamer derde klasse’.
Jacob Pieter van den Bosch (1868-1948) volgde zijn opleiding aan de Teekenschool voor Kunstambachten, de Quellinusschool en de Rijksschool voor Kunstnijverheid in Amsterdam. Hij werd landelijk bekend als onderdirecteur van Atelier 't Binnenhuis te Amsterdam: een coöperatieve woninginrichtingsfirma. Hij richtte het atelier op samen met architect H.P. Berlage. Het Atelier kende diverse bekende medewerkers waaronder Joseph Mendes da Costa en K.P.C. de Bazel. Ten tijde van de oplevering van station Haarlem, was Van den Bosch al een gerenommeerd ontwerper. Wat betreft het interieurontwerp was zijn atelier toonaangevend in de vroege twintigste eeuw.
Meer tegeltableaus
Station Haarlem is rijk gedecoreerd met tegeltableaus. Ter gelegenheid van het 100 jarig jubileum van de spoorwegen schonken zowel de bond van gepensioneerden bij de Nederlandsche Spoor- en Tramwegen als de stationskruiers een tegeltableau. Deze werken van Jaap Gidding en Adrianus Stolk zijn eveneens op de perrongebouwen aangebracht. In de stationshal zijn twee tegeltableaus opgenomen: Landbouw en Industrie. Zij verwijzen, net als enkele tableaus op het perron naar ‘de oude tijd’.
