Overslaan en naar de inhoud gaan
Kunstwerk

Raam stationshal

Bijzonderheden

Thema Verbinden Kunstenaar
Jan Schouten
Onderwerp
Tien wapens, zes ornamenten en een sierrand
Kunstvorm
Vlakglaskunst
Materiaal/techniek
Glas-in-lood met brandschilderwerk
Locatie Afmetingen in cm
ca 500 x 900
Jaartal
Uitvoering
Atelier 't Prinsenhof, Delft
Locatie gebied
Gevel

In de stationshal in Haarlem valt het daglicht binnen door twee grote halfronde vensters: één aan de perronzijde en één aan de straatzijde, met een glas-in-loodraam. De ramen dateren uit 1908: het jaar waarin het station van Haarlem gereedkwam. Het glas-in-loodraam bevat tien gebrandschilderde stadswapens. Rond ieder wapen is een gekleurde ornamentele sierrand aangebracht. Onderin de sierrand is de naam van de betreffende gemeente vermeld. Het raam bevat verder een zestal eenvoudige florale ornamenten.

De tien wapens zijn gebrandschilderd in de officiële heraldische kleuren en beeltenissen. Ieder wapenschild is gedekt met een gouden kroon van drie bladeren met daartussen twee parels. Het zijn de wapens van de tien gemeenten waar de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM) een station had. Met de klok mee en linksonder beginnend gaat het om de wapens van Rotterdam, Roosendaal, Den Helder, Alkmaar, Amsterdam, Enkhuizen, Leeuwarden, Oldenzaal en Amersfoort. In het midden is, groter dan de andere wapens, het gemeentewapen van Haarlem geschilderd.

De wapens refereren aan het stationsgebouw als poort naar de rest van het land. Ze geven de stationshal extra cachet. Ook benadrukken ze het belang van de HIJSM bij de bereikbaarheid van Haarlem en de omliggende steden. Dergelijke halfronde glas-in-loodramen werden vaker toegepast in stationshallen, waaronder het voormalige HIJSM station van Leiden (1879-1951) dat net als station Haarlem een ontwerp was van architect Dirk Margadant. In Groningen en Leeuwarden zijn de ramen nog intact. Ze zorgen voor een goede verlichting in de stationshal en markeren de doorgangen naar de stad of de perrons.

In de noordelijke wand, is het halfronde venster voorzien van een eenvoudig gedecoreerd raam. Het bevindt zich tussen de stationshal en het perron. Dit raam is ondertekend door de maker. Het heeft een monogram van de initialen J en S en het opschrift ”'t Prinsenhof, Jan Schouten Delft.”

Jan Schouten

Jan Schouten (1852-1937) was de oprichter van ’t Prinsenhof. Dit atelier restaureerde door het hele land veel glas-in-loodramen in grote kerken. Een belangrijke opdracht was de restauratie van de wereldberoemde Goudse Glazen in de Sint-Janskerk van Gouda.  ’t Prinsenhof vervaardigde ook veel nieuwe ramen. Zo maakte Jan Schouten onder andere de glas-in-loodramen van het Vredespaleis in Den Haag en het Rijksmuseum in Amsterdam. ‘t Prinsenhof leverde verder de ramen van het Hoofdadministratiegebouw III van de Staatsspoorwegen in Utrecht dat beter bekend staat als (1921). Het atelier maakte ook de ramen van het stationsgebouw in Maastricht. Deze ramen zijn in de Tweede Wereldoorlog verloren gegaan. Het atelier van Jan Schouten was actief tussen 1891 tot 1951 en is vernoemd naar het eerste onderkomen op het gelijknamige adres in Delft.

Bron

Het nieuws van den dag, Kleine courant, 2 september 1908.
A. den Boer en J. Klink, Glaskunst in Nederlandse stations, Spoorbeeld, 2014, pp. 48-49.
Crimson, Cultuurhistorische waardestelling station Haarlem, 2012.

 

Even geduld aub, u wordt doorgestuurd naar de beeldenbank