Waarom wordt de ene schilder beroemd en belangrijk en blijft de ander onbekend? Met deze vraag hield kunstenaar Braco Dimitrijević zich bezig. Het verhaal gaat dat de roem van Leonardo da Vinci door een toevallige omstandigheid is ontstaan. Een vorst zou tijdens een jachtpartij op zoek zijn geweest naar zijn afgedwaalde jachthond. In de buurt daarvan hadden twee kunstenaars hun woning. De hond werd teruggevonden in de tuin van een van de twee. De vorst nodigde die kunstenaar uit op zijn kasteel. Hij kreeg daarmee de kans uit te groeien tot een belangrijke meester. Die kunstenaar was Leonardo da Vinci. De andere kunstenaar bleef voor altijd in de anonimiteit.
Het kunstwerk maakt deel uit van een uitgebreid kunstprogramma: Kunstlijn.
Rode draad binnen het werk van Dimitrijević is de positie van het individu ten aanzien van de geschiedenis. Het idee van de beroemde en de anonieme kunstenaar en toevallige ontmoetingen werkte hij op diverse manieren uit. Voor station Gramsbergen resulteerde dit in de conceptuele koppeling van twee onvergelijkbare grootheden: Leonardo da Vinci en de uitbater van het plaatselijke café: Gerrit Toon Bolte. Op de gevel aan de perronzijde is de tekst 'Leonardo - Gerrit Toon' in neon aangebracht. De kunstenaar ontmoette Gerrit Toon Bolte in Gramsbergen. Bolte gaf toestemming om zijn naam te gebruiken voor het kunstwerk. Oorspronkelijk knipperde het licht wanneer een trein naderde.
Braco Dimitrijević
Braco Dimitrijević (1948) is Joegoslaaf van geboorte. Hij woont en werkt in Parijs. Net als Weiner en Kosuth, die andere stations langs de lijn Zwolle-Emmen van kunst voorzagen, is Dimitrijević wereldwijd een van de belangrijke pioniers en vertegenwoordigers van de conceptuele kunst. Zijn werk was te zien op de documenta in Kassel en maakt onderdeel uit van van Tate Gallery in Londen en Centre Pompidou in Parijs. Dimitrijević werd bekend met zijn werk Casual Passer-by: een inzending voor de Biënnale van Venetië in 1976. Casual Passer-by is een serie portretten van mensen die Dimitrijević ontmoette op straat. De portretten zijn gemaakt als paspoortfoto’s: frontaal en zonder glimlach.
Kunstlijn, kunstwegen
In 1989 startte NS, die dat jaar het 150-jarig bestaan van het Nederlandse spoor vierde, een samenwerkingsverband met de Stichting Beeldenroute Overijssel en de Tentoonstellingsdienst Overijssel. Er werd een kunstroute ingericht met kunstwerken op en rond stations langs de spoorlijn Zwolle-Emmen. Aanvankelijk kreeg het initiatief de naam Kunstlijn. Het project werd aangekondigd als ‘het meest langgerekte openlucht-kunstmuseum’. De kunst die in en rond de elf stations tussen Zwolle en Emmen werd gerealiseerd diende onder meer het kunsttoerisme per trein te bevorderen.
Bij station Gramsbergen is nog een kunstwerk gerealiseerd: Verzameling retour van Tine van de Weyer. Rondom de stations Zwolle, Dalfsen, Ommen, Mariënberg en Hardenberg zijn kunstwerken te vinden van David Kessler, Jan van Munster, Bas Maters, Gerard Merz, Alwie Oude Aarninkhof, Joseph Kosuth, Rien Monshouwer, Lawrence Weiner en Nan Hoover.
In 2000 werd Kunstlijn voortgezet in het project Kunstwegen. Kunstwegen strekt zich uit van Zwolle tot Nordhorn, Duitsland. Stichting Kunstwegen sloot een Europees samenwerkingsverband met Duitse overheden en culturele instellingen. Inmiddels maken aan Nederlandse zijde ruim 75 kunstwerken onderdeel uit van de 132 kilometer lange route. Nog altijd wordt de route uitgebreid met nieuwe aanwinsten en initiatieven. In Gramsbergen is ook een informatiecentrum van Kunstwegen gevestigd.
