Nederlands landschapsplan oogst internationale lof

"De waarde van groen in onze leefomgeving neemt toe. Binnen het landschap biedt het spoor nieuwe kansen: het is meer dan een autonome infrastructuur die door cultuur- en natuurlandschappen snijdt. Dankzij zijn lineaire structuur draagt het spoor bij aan de ecologische verbindingen en de landschappelijke diversiteit van Nederland" aldus Jos van den Hende die in 2020 samen met (voormalig) Spoorbouwmeester Eric Luiten het initiatief nam voor deze nieuwe visie.

Beplanting in spoorbermen, op emplacementen en in ongebruikte hoeken ondersteunt de

Biodiversiteit is de variatie aan soorten en ecosystemen. Een ecosysteem is het geheel van planten en dieren in een gebied en de onderlinge verhouding daartussen.

; van vogels en kleine zoogdieren tot insecten en wilde planten. Het Landschapsplan voor het Spoor, gemaakt door ProRail, NS, BoschSlabbers Landschapsarchitecten en Bureau Spoorbouwmeester biedt concrete handvatten voor groenontwerp en bermbeheer dat is afgestemd op landschappelijke kwaliteit, ecologisch potentieel en veiligheid.

ProRail en NS beheren niet alleen de spoorinfrastructuur, maar ook het omliggende groen en daarmee een aanzienlijk deel van het Nederlandse landschap. Dat is uniek op deze schaal. De komende jaren wordt het natuurbeheer steeds gedetailleerder en integraler aanbesteed. Dit maakt het mogelijk om het landschap beter tot zijn recht te laten komen én om het beheer verder te verfijnen.

Ook rond stations geven NS en ProRail samen met gemeenten richting aan de inrichting van het groen. De integratie van stations en spoor in het landschap is al decennialang onderdeel van het ontwerp. Tijdens de uitbreiding van het spoorwegnet in de tweede helft van de vorige eeuw ontwierpen landschapsarchitecten van de spoorwegen beplantingsplannen die stations en spoorlijnen verankerden in hun omgeving — een traditie die vandaag de dag wordt voortgezet en vernieuwd, zodat we ook stappen kunnen nemen in het klimaatadaptief maken van station en stationsomgeving. 

We houden een pleidooi voor een nieuwe ontwerphouding en streven naar een gedurfde nieuwe aanpak van aanbesteding dat het groen- en bermbeheer

In ruime zin: rekening houdend met het feit dat energiebronnen, voedsel, grondstoffen e.d. niet oneindig voorhanden zijn

en toekomstgericht maakt. Dit komt niet alleen ten goede aan flora en fauna, maar heeft ook betekenis voor Nederland als geheel. "Het Landschapsplan voor het Spoor vormt de basis voor deze essentiële koerswijziging" aldus Van den Hende, "Deze internationale erkenning sterkt ons in deze aanpak".

De Brunel Awards zijn een van de weinige internationale competities die zich exclusief richten op het visuele en esthetische aspect van de spoorwegindustrie. Het doel van de prijs is het bevorderen van ontwerpkracht binnen de sector door projecten te erkennen die bijdragen aan esthetische kwaliteit, klantgerichtheid en duurzaamheid. Daarnaast ondersteunt de prijs een bredere visie op een integrale en toekomstbestendige transportindustrie.

De Brunel Awards stimuleren innovatie en visueel ontwerp op uiteenlopende gebieden binnen de spoorwegsector, zoals architectuur, grafische vormgeving, industrieel ontwerp, kunst, technische infrastructuur, rollend materieel en landschapsarchitectuur.

De prijs is vernoemd naar de beroemde Britse spoorwegingenieur Isambard Kingdom Brunel (1806-1859), bekend om zijn baanbrekende ontwerpen en zijn rol als grondlegger van de Great Western Railway. De Brunel Awards worden georganiseerd door de Watford Group, in samenwerking met de International Union of Railways (UIC – Union Internationale des Chemins de Fer).

Na een lange pauze vond dit jaar in Londen de dertiende editie plaats, georganiseerd door Network Rail ter gelegenheid van 200 jaar spoorwegen in het Verenigd Koninkrijk