Op de gevel aan de perronzijde van station Zwolle en in de stationskap bevindt zich het kunstwerk De onzichtbare vorm van David Kessler. Aan de gevel, tussen de rondbogige vensters en portalen van de hal, zijn geometrische lijn-achtige vormen van zandsteen geplaatst, die doen denken aan bouwelementen. Het werk wekt de suggestie van een lijnenspel dat onderbroken wordt en in de verbeelding wordt doorgezet. Hetzelfde effect beoogden de drie lichtlijnen in de kap, in de vorm van een rechthoek, cirkel en driehoek. Zij werden onderbroken door de metalen delen van de historische bouwconstructie. De lichtlijnen zijn op dit moment beschadigd en buiten bedrijf, en zullen worden gerestaureerd.
De titel De onzichtbare vorm is een verwijzing naar de lijnen die ontstaan wanneer de beschouwer de zichtbare gefragmenteerd onderdelen van het werk in gedachte met elkaar verbindt: je ziet de wereld om je heen slechts in fragmenten, je moet er zelf een geheel van maken. De zandstenen elementen vormen kleine losstaande sculpturen, als puzzelstukken die nog moeten worden samengesteld. De lichtlijnen kostten de kijker minder moeite om als geometrische vorm samen te stellen, omdat ze minder onderbroken werden. De lichtlijnen bieden een handvat voor de kijker om ook van de zandstenen onderdelen een driehoek, rechthoek en cirkel te vormen. De herhaling van dit concept op twee met elkaar verbonden plekken, uitgevoerd in twee verschillende media, versterkte het visuele effect.
Het lijnenspel van de twee verschillende onderdelen van het kunstwerk gaat een relatie aan met de architectuur doordat het de architectonische elementen inzet als conceptueel onderdeel van het werk. Uit een schets van de kunstenaar blijkt hoe de kijker aan de hand van de lichtlijnen ook de lijnen aan de gevel en daarmee de twee plekken - de muur en de kap - in de ervaring met elkaar zou verbinden. Kunsthistorisch is het werk exemplarisch en gaat het een bijzondere relatie aan met de plek en het publiek: het werk wordt visueel compleet gemaakt door de parallelle ervaring van zowel de lichtlijn in de kap als de zandstenen gefragmenteerde ‘lijnen’.
Het kunstwerk van David Kessler maakt deel uit van een reeks aan werken die in het kader van Kunstlijn zijn geplaatst en stuk voor stuk gekenmerkt worden door een formele beeldtaal en een conceptuele benadering van de plek, veelal ingaand op de ruimtelijke context. Werken met licht, zoals neon, was in die periode heel gebruikelijk; nog ongehinderd door het vraagstuk duurzaamheid, werd in dezelfde periode op de voorgevel van station Zwolle het Energiesculptuur van Jan van Munster gerealiseerd.
David Kessler
David Kessler (1952) werd geboren in Peru. Hij werkte als beeldhouwer in Amsterdam en New York. In 1997 vertrok hij naar Italië om daar Suffolkschapen te gaan fokken. Naast zijn schapenbedrijf heeft hij nog een kunstenaarsatelier. Een ander beeldhouwwerk van hem staat in Borgo San Lorenzo, Italië.
Kunstlijn, kunstwegen
In 1989 startte NS, die dat jaar het 150-jarig bestaan van het Nederlandse spoor vierde, een samenwerkingsverband met de Stichting Beeldenroute Overijssel en de Tentoonstellingsdienst Overijssel. Er werd een kunstroute ingericht met kunstwerken op en rond stations langs de spoorlijn Zwolle-Emmen. Aanvankelijk kreeg het initiatief de naam Kunstlijn. Het project werd aangekondigd als ‘het meest langgerekte openlucht-kunstmuseum’. De kunst die in en rond de elf stations tussen Zwolle en Emmen werd gerealiseerd diende onder meer het kunsttoerisme per trein te bevorderen. Rondom de stations Dalfsen, Ommen, Mariënberg, Hardenberg en Gramsbergen zijn kunstwerken te vinden van Bas Maters, Gerard Merz, Alwie Oude Aarninkhof, Joseph Kosuth, Rien Monshouwer, Lawrence Weiner, Nan Hoover, Tine van de Weyer en Braco Dimitrijević.
In 2000 werd Kunstlijn voortgezet in het project Kunstwegen. Kunstwegen strekt zich uit van Zwolle tot Nordhorn, Duitsland. Stichting Kunstwegen sloot een Europees samenwerkingsverband met Duitse overheden en culturele instellingen. Inmiddels maken aan Nederlandse zijde ruim 75 kunstwerken onderdeel uit van de 132 kilometer lange route. Nog altijd wordt de route uitgebreid met nieuwe aanwinsten en initiatieven. In Gramsbergen is een informatiecentrum gevestigd.
