Duurzaam ontwerpen

Circulariteit gaat over het minimaliseren van het totale materiaalgebruik bij bouw, transformatie, onderhoud en beheer. Van belang is een maximaal hergebruik van materialen, producten, componenten en gebouwen. Het liefst gebeurt dit op een zo hoog mogelijk niveau van de circulariteitsladder: refuse, reduce, redesign, re-use, repair, refurbish, remanufacture, repurpose, recycle & recover. Circulariteit zorgt voor een beperking van de schade aan het milieu en een vermindering van de CO2-uitstoot.

Ook het voorkomen van waardevermindering en het maximaliseren van waarde speelt een belangrijke rol bij circulariteit. Binnen de spoorsector betekent dit bijvoorbeeld een vergroting van de waarde van het station voor de omgeving. Dit wordt ook wel regeneratie of waardecreatie genoemd. Extra bijkomstigheid is dat circulariteit innovatie stimuleert en nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid aanjaagt. 

De circulaire economie draait om het slim gebruiken van grondstoffen, producten en goederen, zodat deze oneindig hergebruikt kunnen worden: een gesloten kringloop. Voor gebouwen betekent ‘circulair’ bijvoorbeeld dat materialen hergebruikt worden, maar ook dat het gebouw flexibel ingezet kan worden.

bouwen, transformeren, onderhouden en beheren vraagt om een andere manier van ontwerpen. Met het omarmen van circulariteit, wil de spoorsector een bijdrage leveren aan het rijksbrede programma Nederland

De circulaire economie draait om het slim gebruiken van grondstoffen, producten en goederen, zodat deze oneindig hergebruikt kunnen worden: een gesloten kringloop. Voor gebouwen betekent ‘circulair’ bijvoorbeeld dat materialen hergebruikt worden, maar ook dat het gebouw flexibel ingezet kan worden.

in 2050.

Alle recente en relevante kabinetsplannen en beleidsnota’s stellen dat het Nederlandse energiesysteem

In ruime zin: rekening houdend met het feit dat energiebronnen, voedsel, grondstoffen e.d. niet oneindig voorhanden zijn

moet worden. Dan gaat het om de productie, distributie en het verbruik van energie. Momenteel hangt een groot deel van ons energiesysteem nog samen met de winning en toepassing van eindige fossiele brandstoffen. Het systeem zal fors op de schop moeten om de uitstoot van broeikasgassen verregaand te verminderen. 

Energiebesparing vormt een belangrijke bouwsteen in de transitie. Maar met louter besparing redden we het niet. Het gebruik van fossiele brandstoffen moet stevig terug worden gebracht. Dat betekent dat we veel meer energie moeten halen uit hernieuwbare bronnen, in het bijzonder uit wind en zon.

Het is de ambitie van NS en ProRail om voor 2030 energieneutraal te zijn. Dat wil zeggen dat er per jaar net zoveel energie

In ruime zin: rekening houdend met het feit dat energiebronnen, voedsel, grondstoffen e.d. niet oneindig voorhanden zijn

wordt opgewekt als dat er gebruikt wordt. Voor de komende jaren betekent dit een enorme opgave. Deze werkt ook ruimtelijk door. Vanuit het Spoorbeeld is volle aandacht voor deze nieuwe ontwerpopgave. Bureau Spoor­bouwmeester onderzoekt de ruimtelijke gevolgen en de betekenis van de energietransitie. Ook ontwikkelen we met de spoorpartijen concrete visies en

Kaders zijn richtinggevende uitgangspunten voor de toepassing van visies en deelvisies binnen een ontwerpopgave.

voor toepassing in de wereld van het spoor.

Met het oog op het behoud en het versterken van de Nederlandse

Biodiversiteit is de variatie aan soorten en ecosystemen. Een ecosysteem is het geheel van planten en dieren in een gebied en de onderlinge verhouding daartussen.

wil de overheid natuurgebieden (beter) beschermen en onderling verbinden. Uitgangspunt vormt de Uitvoeringsagenda Natuurlijk Kapitaal. Hierin worden op nationaal niveau de internationale biodiversiteitsafspraken concreet gemaakt. Het Nationaal Natuurnetwerk vormt de ruimtelijke ruggengraat van de Nederlandse

Biodiversiteit is de variatie aan soorten en ecosystemen. Een ecosysteem is het geheel van planten en dieren in een gebied en de onderlinge verhouding daartussen.

. Op basis van Europese en nationale wet- en regelgeving worden de natuurwaarden beschermd. Provincies verankeren de zorg voor de natuur in hun omgevingsbeleid. Ook maken zij plannen voor de uitbreiding van natuurgebieden tot grotere eenheden.

Het spoor is in twee opzichten relevant voor de Nederlandse

Biodiversiteit is de variatie aan soorten en ecosystemen. Een ecosysteem is het geheel van planten en dieren in een gebied en de onderlinge verhouding daartussen.

. Allereerst vormt het spoor een bijzonder biotoop voor allerlei wilde planten en dieren. Zij kunnen zich goed handhaven in de vaak soortenrijke bermen langs het spoor. Ook gebruiken zij de bermen om zich te verplaatsen. Tegelijkertijd doorsnijden spoorlijnen soms ook natuurgebieden. Hierdoor ontstaan barrières: de verbinding tussen de ene en de andere kant van het spoor wordt bemoeilijkt.

Op basis van het Meerjarenprogramma

Het terugdringen en herstellen van de versnippering van natuurgebieden die met de tijd als gevolg van doorsnijdingen door infrastructuur of ander gebruik is ontstaan. Vaak gaat het om het verbinden van bestaande biotopen door middel van het creëren van nieuwe natuurlijke verbindingen of het slechten van barrières. 

 is de afgelopen jaren al flink geïnvesteerd in de bouw van ecoducten en faunapassages. Zij makende uitwisseling van grotere en kleinere wilde dieren mogelijk tussen gebieden die door grote infrastructuur worden doorsneden. Daarnaast staat inmiddels ook het spoor zelf als biotoop op de agenda van ProRail. Hoe kan het spoorbermbeheer natuurinclusief – dat wil zeggen op basis van de landschappelijke en ecologische macro-zonering van ons land – worden verbeterd?

Het klimaat verandert. Nederland krijgt te maken met grotere extremen: hogere temperaturen, een sneller stijgende zeespiegel, nattere winters en drogere zomers. Klimaatadaptatie is opgenomen in de spelregels rond verduurzaming van het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Dit zorgt dat bij nieuwe infrastructurele projecten klimaatadaptatie afgewogen en/of meegenomen wordt. Ook stationsgebieden kunnen klimaatadaptief ingericht worden. Ze kunnen bijvoorbeeld regenwater vasthouden en/of vertraagd afvoeren. Meer groen kan zorgen voor verkoeling en een schonere lucht.