Rotterdam vierde op 21 mei 1957 Wederopbouwdag. Op diezelfde dag werd ook het nieuwe station Rotterdam Centraal van architect Sybold van Ravesteyn geopend. Ter gelegenheid hiervan had de gemeente aan de Nederlandse Spoorwegen een bedrag beschikbaar gesteld. De architect mocht met dit budget een kunstwerk aanschaffen voor het nieuwe stationsgebouw.
Van Ravesteyn koos voor een bestaand werk van de Italiaanse beeldhouwer Umberto Mastroianni: een kunstenaar die in maart 1957 een expositie had in Rotterdam. Het werk was radicaal anders dan de beelden van Uiterwaal waarmee Van Ravesteyn eerder veel van zijn stationsgebouwen had verrijkt.
Van Ravesteyn stond bekend als een architect met een grote voorliefde voor Italiaanse kunst. Zo had hij zich voor het ontwerp van Rotterdam Centraal laten inspireren door het Italiaanse modernisme. Los van het feit dat Van Ravesteyn de keus voor het werk van Mastroianni maakte, had het beeld geen directe relatie met de architectuur. Het betreft een autonoom werk dat los van het stationsgebouw werd ontworpen. Aanvankelijk droeg het beeldhouwwerk de titel Gli amanti, de geliefden. Binnen de context van het spoor kreeg het de naam Afscheid.
Mastroianni’s beeld heeft geen duidelijke voor- of achterzijde. In de stationshal van het voormalige station kon het door reizigers uit alle richtingen bekeken worden. Het stelt twee sterk geabstraheerde, met elkaar verstrengelde figuren voor. De hoekige vormen van de figuren zijn herhaald in de hardstenen sokkel van het beeld. Bij oplevering zaten er enkele gaten in het beeld die bij het gieten waren ontstaan. De kunstenaar had die opzettelijk niet weggewerkt.
Sinds 2000 staat Afscheid op de Rotterdamse Westersingel als onderdeel van de beeldenroute die naar de binnenstad leidt.
Umberto Mastroianni
Umberto Mastroianni (1910-1998) kreeg zijn opleiding in het Romeinse atelier van zijn oom Domenico Mastroianni en aan de Accademia di San Marcello. Twee jaar later vertrok hij naar Turijn om daar te werken bij Michele Guerrisi. Hier rondde hij ook zijn studie af. In de jaren ‘50 brak hij door in Europa. Hij deed mee aan de tweede documenta en de Biënnale van Venetië. Zijn beelden staan in Park Sonsbeek en de beeldentuin van het Kröller-Müllermuseum. Een groot deel van zijn oeuvre heeft een permanente plek in het Mastroianni-museum in Parino, Italië. Zijn werk is veelal abstract en heeft zowel kubistische als futuristische kenmerken. Zijn belangrijkste beeldhouwwerk is het oorlogsmonument Partigiani (De Partizanen uit 1945) dat tegenwoordig op de algemene begraafplaats van Turijn staat.
